Lijst met overleden inwoners uit Nieuw-Amsterdam/Veenoord tijdens WO II

Regels en gezag

Kazematten

Kazematten waren een soort bunker met schietgaten die in de dertiger jaren van de vorige eeuw werden gebouwd door het Ministerie van Oorlog zoals het toen nog heette. Het is een ruimte om mensen te beschermen tegen vijandelijk vuur. De ruimte werd wel voorzien van schietgaten. Vanwege de dreiging vanuit Duitsland werden bij 2 verschillende bruggen kazematten gebouwd in ons dorp. Deze waren bewapend met een mitrailleur en werden bemand door twee soldaten. De opdracht was de Duitsers te vertragen bij een inval.

De draaibrug over het begin van het Stieltjeskanaal in de jaren ’50. Via deze brug kwam je door een kleine bocht te nemen op het Dommerskanaal Zuidzijde. Aan de andere zijde van de Zijtak de boerderij van de fam. F.J. Berends en daarvoor een zgn. kazemat.

Kazemat op de hoek van de Vaart ZZ en Zijtak WZ, naast de trambrug. Deze heeft nog gestaan tot midden jaren tachtig van de 20^ste eeuw.

Gebeurtenissen van uit de lucht in Nieuw-Amsterdam / Veenoord tijdens WO II.

Op 22 juni 1940 vond een gericht bombardement plaats op Aardappelmeelfabriek Excelsior. Dat gebeurde door één of meerdere vliegtuigen. Er werden twee lichtbommen en zeven bommen geworpen. Het vliegtuig dat de bommen uitwierp op drie verschillende plekken bleef rondcirkelen. Het Proces Verbaal meldt meerdere vliegtuigen. Het leek of er een achtervolging werd ingezet.

Op 3 februari 1941 werden Franse strooibiljetten uit een vliegtuig geworpen. Veldwachter Jongkind vond bij drie mensen een biljet en heeft deze opgestuurd naar Assen. Deze biljetten werden ook in Zwartemeer gevonden. Er is wel proces verbaal opgemaakt.

Op 2 april 1942 werden huizen beschoten aan de Schoonebekerstraat. De schade was een dode geit en een kapotte ruit en schade aan inboedel. Er wordt aangifte gedaan door de heer Bouma dat er een geit is gedood door een mitrailleurkogel, schade is f. 50,-.

Bij de heer Pool is een ruit gesneuveld, een plank uit de kelderdeur en een leuningstoel is beschadigd. Schade f. 12,-.

In het Proces Verbaal, opgemaakt door veldwachter Jongkind, staat dat de kogels om 12 uur ’s nachts zijn afgevuurd. De geit van Groen bleek de volgende ochtend nog wel te leven maar moest naar oordeel van de veearts worden afgemaakt. Pool denkt dat twee vliegtuigen in een luchtgevecht waren gewikkeld. Er kwam ook een kogel door het dak terecht op het kussen waar een kind sliep.

13 april 1942 vond De 17 jarige Berend Hendriks, wonende aan de Vaart NZ 230 om 16.50 uur in het land achter de woning een gummi ballon met een parachute en daaraan een klein kastje. Het waren brieven. Het bleek een meteorologisch instrument van het Marine Observatorium in Greifdwald. Het is naar Emmen gestuurd en er is Proces Verbaal opgemaakt door Arie de Vries (opper marechaussee kazerne).

10 augustus 1942 werden pamfletten uitgegooid. Deze keer in het Duits gestelde pamfletten tegen Hitler. Ze zijn bij drie gezinnen op de daken gevonden en op de grond, in het land. 30 werden in beslag genomen. Proces Verbaal opgemaakt door Jongkind.

28 augustus 1942 vond landbouwer Albert Wilting van de Wilhelmsweg 30 een blik met brandbare stof op zijn land. Een blikken kan zonder bodem met daarin een kan met een tuitje. De Marechaussee werd ingeschakeld, wachtmeester Runsink maakt Proces Verbaal op. Het brand verwekkende voorwerp werd naar Emmen gebracht.

3 november 1942 om 13.00 uur werden 20 brisant bommen (hoge ontploffingssnelheid) gegooid op het land van de volgende personen: Hadders, Sikkens en Winkelman. Er explodeerden er negentien. Op 4 november is het taxatierapport gereed en er is maar liefst schade aan 59 woningen, vooral veel glasschade. Proces Verbaal en Taxatie rapport opgemaakt door Jongkind. De kosten worden berekend op f. 4.306,32.

19 november 1942 worden vijf brandbommen gegooid, er is glasschade. Van Buitenhuis maakt proces verbaal op en heeft overleg met de Luchtbescherming. De getallen genoemd door Buitenhuis wijken van het rapport van de Luchtbescherming.

29 november 1943 om 15.45 uur worden ca. 12 fosforbommen gegooid in de omgeving van de Wijkstraat. Er is glasschade aan drie huizen omgeving Wijkstraat. Smidt maakt Proces Verbaal op. Alle bommen ontploften en drie kwamen op de openbare weg. Hierdoor ontstond glasschade aan een drietal huizen.

4 december 1943 is er ’s nachts een fosforbom ontploft. Proces Verbaal opgemaakt door Van Wever. In de vroege ochtend van 4 december, ± 3.00 uur, werd een explosie gehoord en werd brand gezien die na enige tijd uitdoofde. De volgende ochtend gaat men op onderzoek en vond men in de Staatsbossen bij Erm een ontplofte bom en de bewijzen van brand. Tevens vond men een stuk verwrongen metaal waar de bom waarschijnlijk in had gezeten.

De Luchtbescherming werd in kennis gesteld.

22 december 1943 is er op de bouwgrond bij de woning van boer Kuipers in Wilhelmsoord een Messerschmidt terecht gekomen. Om 16.14 uur werd melding gemaakt bij opperwachtmeester Johannes Smit. Het vliegtuig had een noodlanding gemaakt en diverse onderdelen lagen verspreid op de grond, o.a. een tank. Bij het neerkomen zijn drie bomen vernield, verder is er geen schade. De Duitse militair heeft geen letsel. De marechaussee bewaakt het toestel tot 23.30 uur en daarna nam de Duitse Wehrmacht het over.

27 december 1943 komt een Meteorologisch instrument naar beneden. De heer Mink wonende aan de Siepeldijk vind het apparaat. Van Os maakt Proces Verbaal op.

24 januari 1944 komt een vliegtuigmotor neer op de landbouwgrond van Trip een de Schoonebekerstraat. De motor is waarschijnlijk los gekomen van een in brand gevlogen toestel. De motor ligt diep in het bouwland en is onzichtbaar. Er wordt Proces Verbaal opgemaakt.

30 januari 1944 om 12.00 uur worden 186 patronen in hulzen afgeworpen op de grond van landbouwer Bouwman aan de Herendijk. Bouwman heeft ze opgeraapt, mee naar huis genomen een aangegeven. Er is Proces Verbaal opgemaakt.

15 maart 1944 wordt gezocht op een stuk landbouwgrond aan het Dommerskanaal, in de omgeving van de bijbelkeet, en er worden 363 patronen gevonden. Kuiper maakt Proces Verbaal op. 

29 mei 1944 vond een beschieting plaats op een stilstaande goederentrein.

15 augustus 1944 vond de heer Scheper, wonende aan het Stieltjeskanaal, bij het naar huis gaan een parachute in de sloot. Hij brengt deze naar de marechaussee kazerne en Van Buitenhuis maakt Proces Verbaal op. De parachute is waarschijnlijk van een Amerikaanse piloot.

3 oktober 1944 wordt op 1.00 uur een bom neergegooid die niet tot ontploffing komt bij de Beekweg, half in het veld. Toen nog Nieuw-Amsterdam vanaf de zestiger jaren kwam dat deel van het tuinbouwcentrum bij Erica. Proces Verbaal wordt opgemaakt door Velt en er is een getekende brief van 5 oktober door Buitenhuis.

29 november 1944 een bommenwerper cirkelt ’s avonds rond boven het dorp. Er wordt een bom gegooid op het schip “Castor en Pollux” van de familie Oldekamp. Het schip zonk onmiddellijk met in de machinekamer vader Jan Oldekamp, zoon Bart van vier en dochter Jopie van nog geen jaar. Alle drie komen om en moeder is waarschijnlijk aan dek en overleeft de explosie.

2 december 1944 komt een Brisant neer in Nieuw-Amsterdam. Deze is niet geëxplodeerd. (Van Goghstraat 10)